Thỏ Peter cũng là nhân vật truyện thiếu nhi nổi tiếng nhất thế giới hơn 100 năm qua. Nhưng bạn có biết, Peter cũng là nhân vật hư cấu đầu tiên được đăng ký bản quyền khai thác các hình thức thương mại khác (đồ chơi, vật phẩm lưu niệm,…) Người ta nói rằng chính bước nhảy của thỏ Peter đã mở ra cánh cửa cho những nhân vật hư cấu bước vào đời sống hàng ngày, từ Mickey đến Harry Potter sau này.
Sống ở thời đại kìm hãm sự phát triển của nữ giới nhưng Beatrix Potter vẫn để lại những thành tựu đáng kinh ngạc. Các tác phẩm thiếu nhi do bà tự sáng tác và minh hoạ trở nên quá nổi tiếng khiến cho ít người biết bà còn là nghệ sĩ, nhà thực vật học, nhà môi trường học, nông dân và nữ doanh nhân. Ở mỗi lĩnh vực Potter đều đạt được các giải thưởng, tạo ra bước tiến trong ngành & đời sống rất giàu có nhờ chính thành tựu của mình.
—
Câu chuyện về Beatrix Potter không chỉ là câu chuyện về một chú thỏ mặc áo khoác xanh. Đó là câu chuyện về một cô gái sống trong một căn phòng ngột ngạt ở London, người đã biến sự cô đơn của mình thành một sự nghiệp lớn và dùng nó để gìn giữ cả một vùng thiên nhiên.
Cô Gái, Bầy Thú Cưng và Cuốn Sổ Phác Thảo
Nếu bạn gặp Helen Beatrix Potter khi còn là một cô bé vào cuối những năm 1800, bạn sẽ thấy một đứa trẻ ít nói, sống trong một ngôi nhà giàu có nhưng nghiêm khắc ở London. Bà không có nhiều bạn bè. Thay vào đó, thế giới của bà là căn phòng học ở tầng ba.
Và trong căn phòng đó là một sở thú thực sự.
Bạn bè của bà là những con vật cưng: một chú thỏ tên là Benjamin Bouncer, một con khác tên là Peter Piper, một cặp chuột mà bà đặt tên là Hunca Munca và Appley Dapply, và thậm chí cả một con nhím tên là “Bà Tiggy-Winkle”.
Bà không chỉ chơi với chúng. Bà quan sát chúng. Bà phác thảo chúng hàng giờ, vẽ từng sợi râu, từng nếp gấp của tai. Cả gia đình thường đi nghỉ hè ở vùng Lake District xinh đẹp, và ở đó, bà không vẽ phong cảnh. Bà nằm bò ra đất để vẽ nấm, rêu và côn trùng với độ chính xác rất cao.
Ít ai biết rằng, trước khi viết truyện thiếu nhi, Beatrix muốn trở thành một nhà khoa học. Bà bị nấm ám ảnh. Bà đã vẽ hàng trăm bức tranh minh họa khoa học về các loài nấm, chi tiết đến mức chúng vẫn được đánh giá cao cho đến ngày nay. Bà thậm chí còn phát triển lý thuyết của riêng mình về cách bào tử nấm sinh sản.
Nhưng khi bà cố gắng trình bày nghiên cứu của mình cho Hiệp hội Linnean của London, họ đã từ chối. Không phải vì khoa học của bà tồi, mà vì bà là phụ nữ.
Cánh cửa khoa học đã đóng lại với bà. Vì vậy, bà quay trở lại với những người bạn duy nhất chưa bao giờ phán xét mình: những con vật.
Cú Nhảy Vọt Của Thỏ Peter
Câu chuyện nổi tiếng nhất của bà bắt đầu không phải là một cuốn sách, mà là một bức thư.
Năm 1893, con trai của cô giáo cũ của bà, một cậu bé 5 tuổi tên là Noel Moore, bị ốm. Không biết viết gì để cổ vũ cậu bé, Beatrix quyết định kể một câu chuyện. Bà viết, “Noel thân mến, bác không biết viết gì cho cháu, nên bác sẽ kể cho cháu nghe câu chuyện về bốn chú thỏ con…”
Những chú thỏ đó tên là Flopsy, Mopsy, Cotton-tail, và Peter.
Đó chính là chú thỏ Peter dựa trên thú cưng cũ của bà, Peter Piper. Vài năm sau, Beatrix chợt nghĩ, “Câu chuyện đó có thể làm thành một cuốn sách nhỏ.”
Bà viết lại nó và gửi cho sáu nhà xuất bản khác nhau. Tất cả đều lắc đầu.
Bị khoa học từ chối, giờ lại bị văn học từ chối, Beatrix quyết định tự mình làm. Bà dùng tiền tiết kiệm của mình để in 250 bản Câu chuyện về Chú thỏ Peter vào năm 1901. Chúng bán hết ngay lập tức.
Một trong những nhà xuất bản đã từ chối bà, Frederick Warne & Co., vội vã thay đổi quyết định. Họ đồng ý xuất bản cuốn sách, và vào năm 1902, Thỏ Peter chính thức ra đời.
Nhưng đây mới là lúc Beatrix Potter tạo nên tên tuổi của mình.
Bà không chỉ là một nghệ sĩ. Bà là một nữ doanh nhân rất sắc sảo. Năm 1903, chỉ một năm sau khi cuốn sách ra mắt, Beatrix đã tự tay làm một con búp bê nhồi bông Thỏ Peter. Và bà đã làm một điều mà chưa một tác giả nào từng làm trước đây: bà đi đăng ký bằng sáng chế cho nó.
Bà hiểu rằng Peter không chỉ sống trong sách.
Bà đã tạo ra nhân vật hư cấu được cấp phép thương mại đầu tiên trên thế giới. Trước cả Chuột Mickey, trước cả Harry Potter, chính chú thỏ Peter mặc áo khoác xanh là sản phẩm đầu tiên bước ra từ trang sách. Beatrix đã giám sát mọi thứ—trò chơi, giấy dán tường, bộ ấm trà—để đảm bảo chúng đúng với tinh thần của mình.
Và bà trở nên vô cùng, vô cùng giàu có nhờ chính công sức của mình.
Người Nông Dân Cứu Lấy Vùng Đất
Beatrix Potter ghét London. Bà ghét sự ngột ngạt, quy tắc và khói bụi của nó. Tiền bản quyền từ Thỏ Peter không phải là tiền để mua váy vóc; đó là “tấm vé” để bà trốn thoát.
Năm 1905, bà mua Hill Top, một trang trại nhỏ đang hoạt động ở vùng Lake District mà bà yêu quý từ thời thơ ấu.
Và đây là lúc bà bắt đầu cuộc đời thứ hai của mình. Bà không chỉ “sở hữu” một trang trại; bà trở thành một nông dân. Bà mặc đồ vải thô, lội bùn, học cách chăn cừu và thậm chí còn trở thành một chuyên gia được kính trọng trong việc nhân giống cừu Herdwick bản địa—một giống cừu cổ, cứng cỏi đang trên đà tuyệt chủng.
Những người hàng xóm không biết bà là “Beatrix Potter, tác giả nổi tiếng”. Họ biết bà là “Bà Heelis” (tên sau khi bà kết hôn với một luật sư địa phương), một người phụ nữ cứng rắn, biết rõ giá trị của một con cừu tốt.
Khi bà tiếp tục kiếm được nhiều tiền hơn từ những cuốn sách của mình, bà bắt đầu dùng tiền đó để mua đất. Bất cứ khi nào một trang trại hoặc một khu đất gần đó bị rao bán và có nguy cơ bị các nhà phát triển đô thị mua mất, bà sẽ mua nó trước. Bà không mua để làm giàu. Bà mua để bảo vệ nó.
Khi Beatrix Potter qua đời vào năm 1943, di chúc của bà đã gây bất ngờ lớn. Bà không để lại tài sản khổng lồ của mình cho một cá nhân nào. Thay vào đó, bà trao tặng mọi thứ—15 trang trại và hơn 4.000 mẫu Anh đất (khoảng 1.618 ha)—cho National Trust (Tổ chức Ủy thác Quốc gia).
Đó là món quà lớn nhất mà tổ chức này từng nhận được.
Hôm nay, khi bạn đến thăm vùng Lake District và thấy những ngọn đồi xanh mướt, những bức tường đá cổ kính và những đàn cừu Herdwick đi lang thang, bạn đang nhìn thấy một khung cảnh được bảo tồn bởi một người phụ nữ. Một người phụ nữ bị thế giới khoa học từ chối, bị thế giới xuất bản coi thường, nhưng đã tự mình tạo ra một chú thỏ nhỏ, biến nó thành một cơ nghiệp, và dùng số tiền kiếm được để bảo vệ thế giới mà bà yêu thương.
